Protez Ayak Çeşitleri Nelerdir?
- Protez Ayak Çeşitleri Nelerdir?
- PROTEZ AYAK ÇEŞİTLERİ
PROTEZ AYAK ÇEŞİTLERİ
Dizaltı ile ayak bileği arasındaki güdükler için uygulanan protezlere Dizaltı Protezi (Trans Tibial Protez) denilmektedir. Protezin kullanımındaki konfor için tercih edilen ideal güdük uzunluğu Tibya Kemiğinin 1/3 orta kısmından yapılan amputasyonlardır (12cm-17cm). Güdük boyunun daha uzun ya da daha kısa olması durumunda ise farklı alternatif yöntemler ve farklı protezler kullanılmaktadır.
Bacağın dizaltı veya diz seviyesinden kaybedilmesi durumunda bu tür protezlere ihtiyaç vardır. Bu protezler için farklı özelliklere sahip klasik veya vakumlu sistemler kullanılır.
Başarılı protez uygulaması için cerrahiden sonra geçici protez kullanılması tavsiye edilir. Geçici protez kullanan amputelerde yürüme ve rehabilitasyon daha başarılıdır.
1) Geçici (intermis) Protez Uygulamaları
Geçici protezler, güdükteki yara iyileşir iyileşmez kullanılır, cerrahiden 10-15 gün sonra yara kapandığında hazırlayıcı çizgi geçici protez uygulanmalıdır.
Geçici Protez;
- Güdüğün şekillenmesini sağlar
- Erken yürümeyi sağlar
- Pozitif motivasyon ile bireyler erken işe döner
- Kalıcı protezdeki sorunları önceden değerlendirmeye imkan verir
- Kullanıcının proteze adaptasyonunu sağlar.
Geçici protezler basıncı ayarlanabilen hava yastık şaftlı veya düşük ısıda şekil alabilen termoplastik malzemelerden yapılır.
Gerek bandajlama ve çoraplar ile geçici protez uygulaması sonrası sıkı hale gelen ve şekillenen güdüklere yapılan kalıcı protezin kullanım ömrü daha uzun olmaktadır.
Dizaltı protezleri ''Modüler'' ve ''Klasik'' diye çeşitlendirilirler. Her ikisini de değişik malzeme ve renklerden imal etmek mümkündür.
Aralarındaki en önemli fark ağırlık, imalat tekniği, kullanım konforu ve fiyatıdır.
2) Modüler Dizaltı Protezi
Protez taşıyıcı kısımları çelik, alüminyum, titan veya karbon gibi malzemelerden imal edilip, tüp (boru) ve tüpe adapte olan modüler adaptörlerin üzerinin kozmetik bir kaplama ile kaplanmasıyla elde edilirler.
modüler protezler İlk yapım aşamasında klasik protezlere göre daha pahalı olmasına rağmen birçok avantajlara sahiptir.
modüler bütün parçalarının sonradan kolayca sökülüp takılabilmesi, ayar imkânının olması ve zamanla güdük de meydana gelen değişikliklerden dolayı protezin değiştirilebilmesine imkan verir. Bu nedenle uzun zamanda hem ekonomiktir hem de protezin kullanım ömrü daha fazladır.
3) Dizaltı Protezinde Kullanılan Soket Çeşitleri
Protez parçaları ve protez ayak güdüğe soket adı verilen sert malzemeden yapılmış yuva ile bağlanır. Soketin güdükten ayrılmaması ve vücuda yapışması için farklı teknik ve malzemeler kullanılır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, protezin güdüğe tutturma yöntemleri gelişmekte ve değişmektedir.
KBM ve PTB (süspansiyon) tutunma sisteminde, güdük ile sert soket arasında yumuşak malzemeler kullanılır ve buna yumuşak soket denilmektedir. Protez soketinin vücuda bağlanması için yumuşak soketler yanında gerektiğinde ekstra güdük çorapları da kullanılır. Son yıllarda Silikon Liner adı verilen güdük süspansiyon sistemleri çok daha yagınlaşmıştır. Silikon sistemler, deri problemi olanlar ve diyabetli hastalarda özellikle tavsiye edilir.
4) Klasik Dizaltı Protezi
Bu tür protezlerde alimünyum, deri ve polyester reçineleri kullanılır., tek parça olmasından dolayı daha sonra ayarlama ve değişikliklere izin vermez. Klasik protezler gelişen teknoloji ve yeni protezler nedeniyle eskisi kadar tercih edilmemektedir.
Kısa güdüklerde protezin tutunmasını sağlamak için yan tarafına ortez diz eklemi ilavesi ile protezin diz üstüne çeşitli yöntemlerle bağlanması gerekmektedir.
