Uyku İlaçları Uykusuzluğa Çare Mi? Uyumak İçin Öneriler
- Uyku İlaçları Uykusuzluğa Çare Mi? Uyumak İçin Öneriler
- Uykunun Önemi
- Uyumak İçin Neler Yapılabilir?
Sağlıklı bir uykunun ardından güne enerjik ve mutlu başlamayı kim istemez ki? Ancak maalesef çoğu zaman böyle bir uyku deneyimi hayallerde kalabiliyor. Uyumak için pek çok bedel ödeniyor. Uyku ilaçları da bu bedellerden biri.
Uyku ilaçlarının hızlı çözüm sunması ve kolayca uykuya geçirmesi başta cazip gelebilir. Ancak uzun süreli etkilerini değerlendirdiğinizde bu ilaçların pek çok yan etkisinin olduğunu hissedersiniz. Başka sağlık sorunlarına ya da gün içindeki performansınızın düşmesine neden olabilirler. Yani uykusuzluk çektiğiniz zamanlarda başvuracağınız ilk yöntem uyku ilaçları olmamalı. Pek çok yöntemi deneyip yine de uyuyamıyorsanız ya da çok ciddi uyku bozukluklarınız varsa acilen uyku birimi bulunan hastanelere başvurup bir doktor muayenesinden geçmeniz gerekir.
Uykunun Önemi
Uyku, yaşamımızdaki temel ihtiyaçlardan biri. Nefes almak ve beslenmek kadar önemli bir ihtiyaç. Uykunun önemi bilimsel olarak da kanıtlanmış ki tüm dünyada uyku laboratuvarları, rüya araştırma birimleri, hastanelerde uyku bozuklukları için uyku birimleri kurulmuştur.
Yapılan araştırmalar sonucu REM ve dört evreyi içeren NREM evresinden oluşan uykunun toplamda beş evreden oluştuğu kanıtlanmıştır. Bu evrelerin içerikleri incelendiğinde ise uykuya daldığımızda başlayan NREM’ de vücut fonksiyonlarımızın yavaşladığı, kaslarımızın rahatladığı ve beyin fonksiyonlarımızın da yavaşladığı bilinmektedir. Yani bedenimiz ve zihnimiz adeta dinlenme ve yenilenme için kendini korumaya almıştır. REM’ de ise farklı olarak beyin fonksiyonlarında hızlanma gözlenmekte ve gün içinde olduğu gibi bilgi işleme sürecinin olduğu ölçümler aracılığıyla gözlenmektedir. Burada göz hareketlerinin hızlandığı ve rüya görüldüğü saptanmıştır. Gündelik olaylar, çözülemeyenler ve duygusal problemler beyinde adeta tekrar işlenmektedir. Gece boyunca bu iki uyku evresi dönüşümlü olarak birbirinin yerine geçmektedir.
Uyku esnasında zihniniz ve bedeninizdeki onarımlar sayesinde tüm günü dikkatli, enerjik, hastalıklara karşı dirençli ve daha olumlu ruh hâli içerisinde geçirirsiniz. Yani uykudayken pasif olmadığınızı ve uykunun bir amaca hizmet ettiğini söyleyebiliriz. Uykusuzluk hâlinde vücuttaki sistemler çökmeye başlar. Yıllardır hayvanlarla yapılan araştırmalar da uzun uykusuzluk hâlinin ciddi sorunlara ve hatta ölüme bile neden olabileceğini göstermiştir.
Uyumak İçin Neler Yapılabilir?
Uyku ilacı almayı düşünmeden önce uyumak için yapılabilecekleri alışkanlık hâline getirin. Bu listeyi düzenli olarak uygulayın. Zihninizin yeni düzene alışması için kendinize biraz zaman verin. Belli bir zamanın ardından şikayetleriniz devam ederse lütfen doktora başvurun.
- Uyku saatiniz yaklaşırken stresli düşüncelerden ve stresli yaşam olaylarından uzaklaşmak altın kuraldır. Rahatlatan sakin müzikler dinlemek, hayaller kurmak, komik bir video izlemek, ılık bir duş almak ya da hoşlandığınız bir hobiyle ilgilenmek stresli düşüncelerden uzaklaşmak için yapabileceğiniz aktivitelerdir.
- Uykudan biraz önce ağır sporlar ve egzersizler yapmayın. Kasları gevşetecek aktiviteler tercih edebilirsiniz.
Papatya çayı gibi sakinleştirici etkisi olduğu bilinen bitki çaylarını uygun miktarlarda tüketebilirsiniz. - Uyumadan birkaç saat önce kafein içeren içecek ve yiyeceklerden uzak durmalısınız. Geceleri sıcak içecekler içmeyi seviyorsanız ılık süt ya da rahatlatıcı bitki çayları tercih edebilirsiniz.
- Kolayca uykuya geçmek için alkol alımı da hatalı davranıştır. Sizi uyutmaya destek olsa da uyanma saatinizi etkileyerek uyku döngünüzü bozar. Uzun sürede alkolün zararlı etkileriyle mücadele ederken yeni bir sorun daha doğurmuş olursunuz.
- Uyku vaktiniz yaklaşırken yemek yemek ve çok doyduğunuzu hissetmek de uyku kalitenizi bozacaktır. Geceleri yemek alışkanlığınız varsa diyetisyen tariflerinden yararlanarak hafif yiyeceklerle geceyi geçirebilirsiniz.
- Oda ısınızı ve ışığı ayarlayabilirsiniz. Karanlıkta uyumayı tercih etmelisiniz. Çünkü karanlıkta uykuya geçişi ve uykunun sürmesini kolaylaştıran melatonin hormonu salgılanır.
- Yaşamınıza düzenli egzersizi katabilmeniz de uyumak için etkili alışkanlıklardan. Düzenli egzersizle kaslarınızın kontrolünü ele alır ve kaslarınızı rahatlatma yöntemlerine hâkim olursunuz.
- Uyku öncesinde gevşeme egzersizlerini ve meditasyon yöntemlerinden birini tercih edebilirsiniz.
- Kaliteli uyku için dengeli ve planlı uyku rutini oluşturmanın önemi büyük. Kendi yaşam tarzınıza göre uyuma ve uyanma saati belirleyin. Bu saatler geldiğinde uyuyamasanız bile saydığımız önerileri uyguladıktan sonra mutlaka yatağa geçip yatakta gevşemeye ve kalmaya çalışın. Geç uyusanız da sabah planladığınız saatte kalkın. Böylece beyniniz zaman içinde programlanacak, uyuma ve uyanma döngünüz otomatikleşecektir.
Unutmayalım ki beden ve zihin birbirini karşılıklı etkileme gücüne sahip. Bedeninizde sağlayacağınız rahatlama zihninizi, zihinde oluşturduğunuz rahatlama da bedeninizi etkiler. Her ikisi de kaliteli uykuya geçişte destekçiniz olacaktır.
Uyku esnasında bilincinizin tamamen devre dışı olduğunu düşünmeyin. Annelerin uykusuzluktan muzdarip oldukları zamanlarda top patlasa dâhi uyanamayacakları hâlde bebeklerinin sesini duyduklarında hemen uyanmaları rastlantı mı? Uyku, farklı bir bilinç durumudur. Bu yüzden uykusuzluk probleminizi zararlı alışkanlıklarınızı değiştirerek, bazı yöntemlerle uygulayarak, yaşam tarzınızı iyileştirerek ya da tedaviyle çözebileceksiniz. Yeter ki uyumak için neler yapabileceğinizi araştırmaktan vazgeçmeyin.
