Eyvah Çocuğum Hiperaktif Mi?

• Hiperaktivite Nedir?
• Hiperaktivite erken teşhisin önemi 
• Görülme yaş aralığı ve genel belirtileri
• Çocuklarda ve yetişkinlerde genel belirtiler
• Bebeklerde hiperaktivite belirtileri 
• Her hareketli çocuk hiperaktivite rahatsızı değildir
• Hiperaktivite rahatsızlığı nasıl tespit edilir?
• Çocuklardaki belirtileri 
• Hiperaktivite rahatsızlığının nedenleri ve tedavisi
• Hiperaktivite rahatsızlığı yaşayan çocuklarda oyunun önemi
• Tedavi süreci uzun sürebilir.

Hiperaktivite Nedir?

  Çocuk yaşlarda görülen en önemli rahatsızlıklardan biri hiperaktivitedir. Az da olsa bu rahatsızlık yetişkinlerde de görülebiliyor. Hiperaktiviteyi dikkatsiz çok hareketli (olağan dışı hareketlilik) psikiyatrik bir rahatsızlık olarak uzmanlar tarif ediyor. Diğer bir ifade ile kendini kontrol edememe hastalığıdır. Hiperaktivite önlenemez bir durumdur. Şu ana kadar herhangi bir tedavisi bulunamamıştır.

Hiperaktivite erken teşhisin önemi

  Erken teşhis hiperaktivitede çok önemli bir durum. Hastalığının erken fark edilmesi ile birlikte hemen tedavi aşamasına geçilmeli. Bu konuda başta aile, çocuk okula gidiyorsa öğretmenlere çok iş düşüyor. Hiperaktivite erkek çocuklarında, kız çocuklarına göre daha yaygın olarak görülmektedir.

Görülme yaş aralığı ve genel belirtileri

  Bebeklerin hiperaktivite rahatsızlığı olup olmadığını tespit etmek güçtür Uzmanlar bazı belirtilerle fikir edilebileceği görüşünde. Bebekler anne karnındayken daha fazla hareketli olabiliyor ve anneye zorluk yaşatabilir. Buradaki amacın anneye kedini göstermek isteği olabiliyor. Bu hareketlenmeler iyi izlenmeli 

Bebeklerde hiperaktivite belirtileri

• Bebekler doğduktan sonra da çok ağlama uyumakta zorluk gösterebilir.
• Uzun süre uyuyama
• En ufak seste uyanma 
• Elleri ve ayakları çok hareketlidir.
• Kucağa alınmaktan hoşlanmayabilirler. 
• Kontrol edilmeyi sevmezler, kucağı alınmaktan hoşlanmaya bilirler. Bu tarz belirtiler çocukların genelinde görülebilir. Burada üzerinde durulması gereken önemli husus, bu belirtilerin aşırı olması ve dikkat çekici nitelikte olmasıdır. 

Çocuklarda ve yetişkinlerde genel belirtiler

  Hastalığın başlama veya tespiti genel olarak 3 ile 4 yaş arası görülmeye başlıyor. Daha da erkenden olabilir. Ailede ya da okulda yaşanan sorunlar, derslere karşı dikkati sağlayamama, arkadaşlarıyla anlaşamama ve iletişim problemi… Rahatsızlık bu şekilde genel belirtilerini gösteriyor. Hiperaktivite yetişkinlerde bir işe kanaliz olamama, zaman yönetimi konusunda sıkıntı yaşama ve belli bir amacının olmaması gibi etkilerle kendisini gösterebiliyor. 

  Her hareketli çocuk hiperaktivite rahatsızı değildir

  Bazı çocuklar çok hareketli olabilir. Yerinde duramama, çok meraklı olma ve çok soru sorma gibi özellikler hiperaktivitenin belirtileri olarak karşımıza çıkıyor. Fakat hemen paniğe kapılmayın. Çok zeki çocuklarda hareketli oluyor ve çok soru soru soruyorlar ve meraklılar. Eğer böyle bir şüphe içine girdiyseniz uzmana başvurabilirsiniz. 

Hiperaktivite rahatsızlığı nasıl tespit edilir?

  Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu artık çok kolay tespit edilebiliyor. Hastalığın çocuklarda genel belirtileri ile anlaşılacağı gibi testler ile de kolaylıkla açığa çıkıyor.

Çocuklardaki belirtileri 

• Dikkatli değildirler ve sık hata yaparlar 
• Oturmayı pek sevmezler, çok çabuk sıkılırlar.
• Dinleme konusunda başarılı değildirler. Odaklanma sorunu yaşarlar.
• Günlük yapılacak işlerin unuturlar ve düzenli yapamazlar.
• Kurallara uymakta zorluk çekerler. Özellikle kalabalık ortamlarda tamamen kuralsız davranabilirler.
• Aşırı hareketlidirler ve çok konuşurlar.
• Tehlikeli aktiviteler severler, tehlikeyi çoğu zaman kestiremezler.

   Çocuğunuzda bu gibi belirtiler baş gösteriyorsa, hemen bir uzmana başvurmayı ihmal etmeyin. Hiperaktivite bozukluğunun tespitini uzmanlar bilgisayarda uygulanan testler ile belirliyor. Genel itibari ile bu testler çocuğunuzun dikkat durumunu ölçmektedir. Test aşağı yukarı 10 dakika sürüyor. Test çok kısa sürede cevaplanıyor ve hemen arkasından da teşhis konuluyor.

Hiperaktivite rahatsızlığının nedenleri ve tedavisi

 Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin tam olarak nedeni tespit edilememiştir. Uzmanlar bu rahatsızlığa çok çeşitli nedenlerin olacağı üzerinde varsayımlarda bulunuyor. Bu nedenlerden bazıları şöyle ;

Kalıtımsal nedenler

  Ailede herhangi birinde bu rahatsızlık görülüyorsa diğer bireylerde de görülme olasılığı artıyor. Ailenizle bu tarzda rahatsızlıklar görülen biri varsa, daha dikkatli olmalısınız. Çocuğunuzda şüpheli durumlar varsa iyice gözlemleyin ve geç kalmadan bir uzmana başvurun. 

Hamilelik esnasında ki gelişmeler 

  Hamilelik kritik bir eşik ve hassas bir dönem. Annenin kötü alışkanlıkları sigara, alkol ilaç bağımlılığı veya madde bağımlılığı varsa acilen bırakılmalı veya ara verilmelidir. Bu kötü alışkanlıklar bebeğin beyin sağlığını bozabilir. Aynı zamanda hiperaktivite hastalığına da neden olabilir. Kötü ve dengesiz beslenme hamilelik zamanında diğer önemli dikkat edilmesi gereken bir konu bebek sağlığı açısından çok iyi beslenmeli. 

  Bu hastalıkta uzmanlarla işbirliği çok önemlidir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı çocuğunuza konulmuşsa doktorunuzun uyguladığı tedaviyi harfiyen uymalısınız. Hiperaktivite tedavisinde kimi zaman ilaç tedavisine de başvurmaktadır. Uzmanlar kan, idrar örneği alarak hormon dengesini kontrol ediliyor. Bazen hiperaktivite rahatsızlığı hormonal yapıdan kaynaklanabilir. Troid hormonunun dengesiz olması, hiperaktivite rahatsızlığının önemli nedenler arasında yer alıyor. 

Hastalık ve uzmanlar ile işbirliği 

  Bilimsel araştırmalara göre hiperaktivite hastalarının birçoğunun hastalığa yakalanma sebebi, psikolojik ve duygusal problemlerden kaynaklı, kendini tam olarak ifade edemeyen çocuklar, bireyler zamanla duygularını bastırarak içine kapanmaya başlıyorlar. Biriken bu duygular hiperaktiviteye neden oluyor. Ebeveynler bu konuda dikkatli olmalılar, çocuklarının isteklerini dile getirmeleri cesaretlendirmeli ve asla özgüvenlerini kıracak davranış ve söylemlerde bulunmamalılar. Bıktırıcı soruları karşısında yanıtsız bırakmak yerine uygun ve anlayacağı bir dilden cevap verilmeli. Kızdıklarında onlarla ilgilenmeli ve sorunlarına çözüm üretmelisiniz. İstekleri kabul edilmediğinde veya size kızdıklarında uygun söz ve davranışlarla sakinleştirmelisiniz.

İlaç ile tedavi

  Tedavide kullanılan ilaçlar ebeveynleri korkutuyor. Bazı uzmanlara göre ilaç tedavisine çocuk yaşlarda başlanılmamalı. Bu görüşe göre, ilaçlar bir nevi hastalığın üstünü örtüyor ve İlaç etkisini yitirdikten sonra eski halini alıyor. Tekrar belirtmekte yarar var. Bu bir grubun savunduğu görüş. Doktorlar gerekli görüldüğünde ilaç tedavisini kullanmak durumundadır. Kullanılan ilaçlar bazen ağır olabilir. İlaçlar uykuya sebep olabilir. İlaçların yan etkisi olarak da bazen sessiz sakin bir kenarda oturan çocuklar haline dönüşebilirler. Uzmanlar uzun süre ilaç kullanmanın tehlikeli olduğunu ve ilaç tedavisini bir yere kadar devam edilmesi gerektiği konusunda hemfikirler. Daha sonra hastalık iyi gözlemlenerek çözüm üretilmesi daha iyi bir seçenek hastalığın tedavisi açısından.

Terapi ile tedavi yöntemi

  Terapi ile tedavi yöntemi genelde yetişkinlerde uygulanan bir yoldur. Terapinin amacı kalıplaşmış düşüncelerin değiştirilmesi hedeflenir. Düşüncelerin değişmesi ile birlikte davranışlarda düzeltmenin yanında hastayı rahatlaması amaçlanır. Terapistler hiperaktiviteye bozukluğuna neden olduğunu düşündüğü davranışlara karşı nasıl hareket edileceğini ve etkilerinin nasıl azaltılacağı konusunda hastaya ve aileye bilgi verir. Bazı davranışlar üzerine hasta ile yer yer konuşmalar yapılır veya tartışılabilir. Bu yolla terapistler daha etkili çözümlere ulaşmak için ipuçları elde etmeyi planlarlar.

Hiperaktivite rahatsızlığı yaşayan çocuklarda oyunun önemi

  Oyun çocuklar için bir ihtiyaç ve rahatlama aracıdır. Hiperaktivite rahatsızlığı yaşayan çocuklarda akademik başarı düşüktür. Aynı zamanda arkadaşları ile sosyal ilişkileri de zayıftır. Yaşadığı sorunlar kendine karşı güveni iyice azaltır. Bu sorunların aşılması için oyunlar çok önemli bir fonksiyon üstlenir. Çocuklarla oyunlar oynayarak hem rahatlamasını, hem bilişsel ve sosyal olarak gelişmesini sağlayabilirsiniz. Oyun oynamak sosyalleşmeyi de arttır.

Tedavi süreci uzun sürebilir

  Çocuğunuza veya yakınınıza hiperaktivite bozukluğu tanısı konulduysa hemen telaşa kapılmayın. Tedavi sürecinde olumlu düşünmek ve sabırlı olmak sizi güçlü kılar. Tedaviye başladıktan sonra kısa sürede sonuç beklemeyin. Bu durum hem sizi, hem de sabrınızı tüketebilir. Öncelikle sakin olmalısınız. Uzun bir yolculuk sizi bekliyor. Çünkü bu rahatsızlığının belirli bir ilaç ve tedavi aracı yok. Nedenleri tam olarak da kestirilemiyor. Tedavi sürecinde psikolojik destek almalısınız. Ailenizle birlikte bu yükü paylaşmalısınız. Hastaya karşı doktorunuzdan geniş çapta bilgi alın. Nasıl davranmamız gerektiği hakkında tüm aile bireylerini bilgilendirmek zorundasınız. Uğraşlarınız boşa gidebilir.