Kanser ve Kanser Tedavisi Hakkında Herşey
- Kanser ve Kanser Tedavisi Hakkında Herşey
- Kanserli hastalarda ağrı ne zaman ve nasıl başlar ve de nasıl seyreder? Tüm kanser türlerinde aynı tip ağrılar mı görülür ya da ağrılar aynı şiddette midir?
- Kanser ağrısının tedavisinde neler yapılır?
- Ağrı kesicilerin yan etkisi var mıdır?
- Girip-çıkan ağrı nedir?
- Kanser hastalığında ağrı için ilaç tedavisine ilaveten başka neler yapılabilir?
Kanserli hastalarda ağrı ne zaman ve nasıl başlar ve de nasıl seyreder? Tüm kanser türlerinde aynı tip ağrılar mı görülür ya da ağrılar aynı şiddette midir?
Kanser hastalığının kendisi her ne kadar hayatı tehdit edici olsa da sizin de ifade ettiğiniz gibi en önemli şikayet ağrıdır. Hastalar ağrı, iştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kusma, kabızlık, baş dönmesi, bilinç değişiklikleri vb şikayetlerle doktora giderler. Bu nedenle ağrı çoğunlukla henüz kanser tanısı konulmadan önce (pankreas kanseri, baş-boyun tümörleri gibi tümörlerde erken dönemde ağrı görülür) başlar ve hasta hekime ağrım var diyerek gelir. Ancak tanı konulduktan ve tedaviye başladıktan sonra da ağrılar görülür, özellikle de ileri evre kanserlerde şiddetli ağrılar görülür. Yani kanserin kendisine veya cerrahi-kemoterapi-radyoterapiye ya da her ikisine bağlı da ağrılar görülebilir.
Kanser ağrısı farklı doku ve organlardan kaynaklandığından farklı tiplerde karşımıza çıkar, şiddeti de tutulum yerine göre değişkenlik gösterir.
Kanser ağrısının tedavisinde neler yapılır?
Kanser ağrısının tedavisi, kanserin evresine göre bir plan dahilinde ve basamak tedavisi şeklinde yapılır. Öncelikle ilaç tedavisi düşünülür, basit ağrı kesicilerden morfin türevi güçlü narkotik ilaçlara varana kadar ve de antidepressanlar, antikonvülzanlar gibi yardımcı ilaçlara varana kadar pek çok ilaç verilebilir. Verilen ilaçlar tıpkı antibiyotik alır gibi saati saatine alınmalıdır, aksi halde beklenen ve istenen fayda elde edilemez. Yani ağrı kesici ilacı almak için ağrının gelmesi beklenmez saati geldiğinde alınır. Ancak ilerleyen günler ve haftalarda verilen ilaç dozları yeterli gelmeyeceğinden ihtiyaca binaen dozlar gittikçe artırılacaktır. Artan ilaç dozları ise bazı istenmeyen ve hastayı sıkıntıya sokan yan etkilere yol açacaktır; bulantı, kusma, ağız kuruluğu, mide kanaması, kabızlık, kızarıklık, kaşıntı, döküntü, bilinç bulanıklıkları, şuur kaybı ve solunum depresyonu en çok görülenleridir. Bu durumda hem bu yan etkileri önlemek hem de ağrıyı daha iyi bir şekilde kontrol altına alabilmek için sinir blokları ve ağrı pompaları takmak gerekecektir. Ağrı pompaları, küçük bir cerrahi operasyonla hastaya takılan, ağrı kesici ilaçların minimal dozlarda 24 saat boyunca aralıksız verilmesini sağlayan ve ağrıyı neredeyse tam olarak kontrol altına almaya yarayan özel cihazlardır. Unutulmamalıdır ki kanser hastaları ağrı çekmek zorunda değildir.
Ağrı kesicilerin yan etkisi var mıdır?
NSAİ ilaçlar uzun süreli kullanıldıklarında midede ekşime, yanma, kanama ve ülsere yol açabilirler. Ayrıca karaciğer ve böbreğe ciddi zarar verebildiklerinden belli aralıklarla kan tahlilleri yaptırmak suretiyle karaciğer ve böbreğin durumu kontrol edilmelidir. O nedenle uzun süreli kullanımlarda mutlaka narkotik ilaçları da tedaviye dahil ederek kombine bir ağrı kesici rejimi oluşturulmalıdır. Aksi halde organ yetmezliğine kadar varabilen istenmeyen yan etkiler kaçınılmaz olacaktır.
Opioidler ise sersemlik, uyku hali, bilinç bulanıklığı, denge bozukluğu, solunum depresyonu, kabızlık, bulantı, kusma, halisünasyonlara neden olabilir.
Girip-çıkan ağrı nedir?
İleri evre kanser ağrısı nedeniyle narkotik ilaç tedavisi almakta olan bazı hastalarda gün içerisinde dakikalar bazen de bir-iki saat sürebilen şiddetli ağrı atakları olur. Günü rahat ve ağrısız geçiren kanserli hastalarda arada bir görülen kısa süreli ataklara girip çıkan ağrı (breakthrough pain) denir. Bu ağrı atakları oluşur oluşmaz ilave hızlı etkili narkotik ilaçlar verilir.
Kanser hastalığında ağrı için ilaç tedavisine ilaveten başka neler yapılabilir?
Özellikle ileri evre kanserli hastalarda ağrı, yüksek doz ilaçlara rağmen şiddetliyse,
- Nörolitik sinir blokları
- Ağrı pompaları
- Ozon tedavisi
- Glutatyon ve yüksek doz C vitamini
Unutulmamalıdır ki kanser hastaları ağrı çekmek zorunda değildir!
