Dupuytren Kontraktüründe Fizik Tedavinin Rolü
- Dupuytren Kontraktüründe Fizik Tedavinin Rolü
- Hastalığı Daha Kolay Anlamak İçin
- Erken Evrede Fizik Tedavinin Rolü
- Kontraktür (Parmak Bükülmesi) Geliştiğinde Fizik Tedavi
- Ameliyat Sonrası Fizik Tedavi (Tedavinin En Önemli Aşaması)
- Sonuç
Dupuytren kontraktürü, avuç içindeki kalın dokunun zamanla sertleşmesi ve parmaklara doğru çekmesi nedeniyle parmakların bükülü kalmasına yol açan ilerleyici bir el hastalığıdır. Parmaklar özellikle yüzük ve serçe parmağında daha sık etkilenir. Bu durum günlük işleri yapmayı zorlaştırabilir. Biz Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanları olarak, bu hastalığın her aşamasında fizik tedavinin önemli bir rol oynadığını vurguluyoruz.
Hastalığı Daha Kolay Anlamak İçin
Dupuytren kontraktüründe sorun, avuç içindeki palmar fasya (avuç içini saran bağ dokusu) denilen yapının kalınlaşıp sertleşmesidir. Önce küçük sertlikler (nodüller) oluşur. Zamanla bu sertlikler ip gibi bantlara dönüşür ve parmakların tamamen açılmasını zorlaştırır. Bu süreç herkeste aynı hızda ilerlemez.
Bazı kişilerde yıllarca aynı seviyede kalırken, bazılarında daha hızlı ilerleyebilir.
Erken Evrede Fizik Tedavinin Rolü
Hastalığın erken evresinde yani parmaklar henüz bükülmeye başlamadan önce, fizik tedavinin amacı:
- Avuç içindeki gerginliği azaltmak
- Ağrı veya hassasiyet varsa hafifletmek
- Parmaklarda güçsüzlüğü ve işlev kaybını geciktirmek
- Günlük el kullanımını daha rahat hâle getirmektir
Bu dönemde kullandığımız yöntemler halk için şöyle özetlenebilir:
1. Manuel Terapi (El ile yapılan gevşetme teknikleri)
- Avuç içi ve parmaklara uygulanan yumuşak doku masajı
- Fasya gevşetme (sert dokuyu yumuşatma teknikleri)
Bu yöntemler gerginliği azaltır ve hareketi rahatlatır.
2. Germe Egzersizleri
Düzenli germe, ilerlemeyi yavaşlatabilir.
Örneğin:
- Parmakları nazikçe açma
- Avuç içini genişletme
- Her parmak eklemini tek tek hareket ettirme
3. Splint / Atel (Gece takılan destek cihazı)
Gece kullanılan açıcı ateller, parmakların bükülmesini geciktirebilir.
Tek başına tedavi değildir; egzersizlerle birlikte etkili olur.
4. Günlük El Kullanımı Eğitimi
Hastalığın elleri kullanma şeklini bozmasını engellemek için, elin günlük işlerde doğru kullanılmasını öğretiriz.
Kontraktür (Parmak Bükülmesi) Geliştiğinde Fizik Tedavi
Parmaklarda belirgin bükülme başladığında tedavinin amaçları değişir:
- Mevcut hareketi korumak
- Sertliği ve ağrıyı azaltmak
- El fonksiyonlarını günlük yaşama göre düzenlemek
- Gerekirse hastayı ameliyata hazırlamak
Bu dönemde uyguladığımız yöntemler:
1. Eklem Mobilizasyonu (Eklemleri açma–gevşetme teknikleri)
Parmak eklemlerini daha rahat hareket ettirmek için yapılan özel manipülasyonlardır. Nazik ve kontrollü bir şekilde yapılır.
2. Isı ve Elektroterapi
- Sıcak uygulamalar
- Ultrason (derin dokuya sıcaklık veren cihaz)
- TENS (ağrı azaltıcı elektrik akımı)
Bu uygulamalar dokunun daha esnek olmasını sağlar ve egzersizleri kolaylaştırır.
3. Güçlendirme Egzersizleri
Parmaklarda ve elde güç kaybı oluşabileceği için:
- Kavrama egzersizleri
- Açma-kapama hareketleri
- İnce motor beceri çalışmaları
uygulanır.
4. Fonksiyonel Rehabilitasyon
Hedefimiz, hastanın günlük işlerde elini daha rahat kullanmasını sağlamaktır.
Yazma, tutma, kavanoz açma, cisim taşıma gibi beceriler özellikle çalışılır.
Ameliyat Sonrası Fizik Tedavi (Tedavinin En Önemli Aşaması)
Dupuytren kontraktürü bazen cerrahi gerektirir. Ancak ameliyat tek başına yeterli değildir. Ameliyat sonrası fizik tedavi olmazsa aşağıdaki sorunlar daha sık görülür:
- Sertlik
- Yeniden bükülme
- Hareket kısıtlılığı
- Yara dokusunda aşırı sertleşme
Bu nedenle ameliyat sonrası rehabilitasyon çok önemlidir.
Ameliyat Sonrası Temel Hedeflerimiz:
1. Yara Bakımı ve Ödem Kontrolü
- Eldeki şişliği azaltmak
- Ameliyat hattının düzgün iyileşmesini sağlamak
- Gerekli durumlarda yara masajı
2. Erken Hareket
Cerrahın izin verdiği en erken sürede kontrollü parmak açma–kapama hareketlerine başlatırız.
3. Splint (Atel) Kullanımı
Gece ateli, ameliyat sonrası yeniden bükülme riskini azaltmada çok önemlidir.
Gerekiyorsa kişiye özel dinamik (hareketli) ateller de uygulanabilir.
4. Kas Güçlendirme ve Fonksiyon Eğitimi
Elin eski gücüne ve kullanım becerilerine kademeli olarak dönmesini sağlarız.
Sonuç
Dupuytren kontraktürü, zamanla ilerleyebilen bir el hastalığıdır. Ancak doğru uygulanan fizik tedavi ile:
- Hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir
- Eldeki hareket korunabilir
- Günlük yaşam daha rahat hale gelebilir
- Ameliyat gerekiyorsa sonuçlar çok daha başarılı olur
Biz Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanları olarak her hastayı ayrı değerlendirir; hastalığın evresine, parmaklardaki etkilenmeye ve kişinin günlük yaşam ihtiyaçlarına göre özel bir tedavi planı oluştururuz.
Fizik tedavi, Dupuytren kontraktüründe yalnızca destekleyici değil; tedavinin temel bir parçasıdır.
Dr. Öğr. Üyesi Elif Berber
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
